Het jansenisme is een religieuze en politieke beweging uit de 17e en 18e-eeuw, die zich vooral in Frankrijk ontwikkelde als reactie op bepaalde ontwikkelingen in de Katholieke Kerk en op het absolutisme van de vorsten uit die dagen. Ten onrechte wordt het Jansenisme weleens beschouwd als onderstroom van het Calvinisme. De beweging werd genoemd naar de Leuvense hoogleraar en bisschop van Ieper Cornelius Jansenius (1585-1638). Zijn boek Augustinus, dat na zijn dood verscheen (1640), werd door de paus als ketters veroordeeld. (belske)